بازی دما با انحلال پذیری
انحلال یکی از پدیده های بسیاری مهم در عالم طبیعت است . بسیاری از یون های مورد نیاز بدن از طریق انحلال در آب تامین می شوند . گازهای مورد نیاز جاندران آبزی از طریق انحلال در آب تامین می شوند .
یک فرآیند انحلال را می توان شامل سه مرحله در نظر گرفت که همزمان انجام می شوند :
1- جدا شدن ذره های حل شونده از یکدیگر
2- جدا شدن ذره های حلال از یکدیگر
3 - برقراری جاذبه بین ذ ره های حل شونده و حلال .
مرحله اول و دوم فرآیند انحلال ( جدا شدن ذره ها ) گرماگیر است اما مرحله سوم ( برقراری جاذبه بین حلال و حل شونده ) گرماده است . این که کل فرآیند انحلال گرماده یا گرماگیر باشد به میزان گرمای لازم برای انجام مراحل اول و دوم و میزان گرمای آزاد شده در مرحله سوم دارد .
اگر گرمای گرفته شده در مرحله اول و دوم از گرمای آزاد شده در مرحله سوم انحلال بیشتر باشد فرآیند انحلال در مجموع گرما گیر خواهد بود ؛ اما اگر گرمای آزاد شده در مرحله سوم از گرمای گرفته شده در مرحله اول و دوم بیشتر باشد فرآیند انحلال گرماده می باشد.
اگر انحلال یک ماده در آب گرما گیر باشد ( مانند انحلال شکر ، نمک خوراکی ، آمونیوم نیترات و پتاسیم نیترات در آب ) با حل کردن آن ماده در آب ، دمای محلول کاهش می یابد زیرا گرمای مورد نیاز برای فرآیند انحلال از آب گرفته می شود . از طرفی چنانچه دمای آب را افزایش دهیم انحلال پذیری این مواد در آب افزایش می یابد زیرا با افزایش دما ، گرمای مورد نیاز برای فرآیند انحلال تامین می شود.
اگر انحلال یک ماده در آب گرماده باشد ( مانند انحلال کلسیم استات ،اسیدها و بازها در آب ) با حل کردن آن ماده در آب ، دمای محلول افزایش می یابد که به خاطر گرمای آزاد شده در فرآیند انحلال است . از طرفی اگر دمای آب را افزایش دهیم انحلال پذیری این مواد در آب کاهش می یابد و مقداری از مواد حل شده به صورت رسوب از محلول خارج می شوند ؛ زیرا برای انجام این انحلال نیاز به خروج گرما از سامانه محلول می باشد و با افزایش دما برای خروج گرما از سامانه محدودیت ایجاد می کنیم بنابراین میزان انحلال پذیری کاهش می یابد
در این فیلم با اثر انحلال برخی مواد بر دمای محلول آشنا می شویم
اگر انحلال یک ماده در آب گرما گیر باشد ( مانند انحلال شکر ، نمک خوراکی ، آمونیوم نیترات و پتاسیم نیترات در آب ) با حل کردن آن ماده در آب ، دمای محلول کاهش می یابد زیرا گرمای مورد نیاز برای فرآیند انحلال از آب گرفته می شود . از طرفی چنانچه دمای آب را افزایش دهیم انحلال پذیری این مواد در آب افزایش می یابد زیرا با افزایش دما ، گرمای مورد نیاز برای فرآیند انحلال تامین می شود.
اگر انحلال یک ماده در آب گرماده باشد ( مانند انحلال کلسیم استات ،اسیدها و بازها در آب ) با حل کردن آن ماده در آب ، دمای محلول افزایش می یابد که به خاطر گرمای آزاد شده در فرآیند انحلال است . از طرفی اگر دمای آب را افزایش دهیم انحلال پذیری این مواد در آب کاهش می یابد و مقداری از مواد حل شده به صورت رسوب از محلول خارج می شوند ؛ زیرا برای انجام این انحلال نیاز به خروج گرما از سامانه محلول می باشد و با افزایش دما برای خروج گرما از سامانه محدودیت ایجاد می کنیم بنابراین میزان انحلال پذیری کاهش می یابد.
حتما سر بزنید